اخیراً مدیرعامل اسنپ در بازدید وزیر محترم فناوری اطلاعات و ارتباطات از ایرانسل، گفته است که این شرکت اولین یونیکورن ایرانی شده است. شهرام شاهکار، مدیرعامل اسنپ در جریان نشست ایرانسل رسما اعلام کرد که این سرویس حمل و نقل آنلاین با ارزش ۱.۴ تا ۱.۷ میلیارد دلاری اولین استارتاپ یونیکورن ایرانی است.
مفهوم یونیکورن چیست؟ اینجا بخوانید
آمارهای شاهکار مدیرعامل اسنپ نشان از این دارد که بیش از ۳۵۰ هزار نفر از مجموع ۷۰۰ هزار راننده ی اسنپ، فعال هستند. همچنین آمار سفرهای روزانه ی ثبت شده در اسنپ نیز بیش از یک میلیون است که از این جهت تعداد سفرهای اسنپ در ایران را در مقایسه با سفرهای انجام شده توسط اوبر در شهر سائوپائولو در رتبه ی بالاتری قرار می دهد.
در پاسخ به وزیر که معیار قیمت‌گذاری و یونیکورن شدن اسنپ چیست، مدیرعامل محترم فرمودند تعداد سفرهای اسنپ را با کسب‌وکارهای مشابه (درواقع الگوهای اسنپ در جهان) مقایسه کرده‌اند و با توجه به ارزش آنها، ارزش دلاری اسنپ را تخمین زده‌اند؛ فارغ از پرت‌وپلا بودن این روش ارزش‌گذاری، در این میان مهم این است که مخاطب این حرف کیست؟ مردم عادی؟ دولت؟ سرمایه‌گذاران خطرپذیر؟ سفته‌بازها؟ بانک‌ها یا سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی از نوع کسانی که در بورس فعالیت می‌کنند؟
چرا خبر راه‌اندازی اولین یونیکورن ایرانی صرفاً یک پروپاگاندا با مصرف داخلی برای فریب سرمایه‌دار از همه‌جا بی‌خبر است.
ارزش واقعی یک استارتاپ کی مشخص می‌شود؟
حتما این جمله را بارها شنیده‌اید که شرکت سرمایه‌گذاری الف روی استارتاپ ب، پ میلیارد تومان (یا عددی به دلار) سرمایه‌گذاری کرد و ارزش آن استارتاپ به ت تومان رسید. یا فلان استارتاپ یونیکورن شد.
نخستین پرسشی که معمولا در این موارد پرسیده می‌شود این است که «آیا این کسب‌وکار این‌قدر می‌ارزد؟» یا «آیا در حباب به‌سر می‌بریم؟»
گرچه خود بحث ارزش‌گذاری (valuation) استارتاپ ها توسط سرمایه‌گذاران جسور یکی از پر سر و صدا ترین و البته گاهی پیچیده‌ترین بحث‌ها در هر اکوسیستم استارتاپی از جمله اکوسیستم‌های استارتاپی ایران است. در این نوشته به روش‌های ارزش‌گذاری توسط VC ها نخواهم پرداخت و در آینده در مقالاتی به صورت مفصل درباره‌ی آنها خواهم نوشت.
اما سوالی که باید پرسیده شود این است که «آیا ارزش واقعی یک کسب‌وکار موقع سرمایه‌گذاری مشخص می‌شود؟»
برخلاف تصور عمومی، پاسخ خیر است.
ارزش واقعی کسب‌وکار زمانی مشخص می‌شود که آن کسب‌وکار خروج (Exit) کامل بکند. یعنی یا کسب‌وکاری بزرگتر ۱۰۰ درصد سهام آن‌را بخرد (یا در کسب‌وکار بزرگتر ادغام شود) یا اینکه وارد بورس (IPO) شود.
ارزش‌گذاری استارتاپ‌ها توسط سرمایه‌گذاران جسور، شامل المان‌های بسیاری است که باور بکنید یا نه، هیجان و روندها هم جزوی از آنها هستند و در یک کلام کاملا دقیق نیست. بنابراین ممکن است یک VC روی یک استارتاپ ارزشی خیلی بیشتر یا خیلی کمتر از ارزش واقعی (در آینده) بگذارد.
ولی وقتی کسب‌وکاری برای ۱۰۰ درصد یک استارتاپ پول می‌پردازد، باید پذیرفت ارزشش آن بوده است.
بگذارید دو مثال بزنم:
۱. در خاورمیانه ما بارها نام سوق (Souq.com) را شنیده‌ایم. به گزارش تک‌کرانچ ارزشش این کسب‌وکار در آخرین دور سرمایه‌گذاری به ۱ میلیارد دلار (Post-money) رسید. ولی حدود یک‌سال پس از آن، همه‌ی آن به مبلغ ۵۸۰ میلیون دلار توسط آمازون خریده شد. پس ارزش واقعی این کسب‌وکار ۵۸۰ میلیون دلار بوده است و نه یک میلیارد.
۲. اوبر یکی از پر سرو صدا ترین استارتاپ های این چند سال بوده است. در دو دور پیشین این استارتاپ با ارزش حدود ۶۸ میلیارد دلار سرمایه جذب کرده است. آیا ارزش اوبر ۶۸ میلیارد دلار است؟ یا کمتر/بیشتر؟
هیچکس نمی‌داند چون اوبر هنوز وارد بورس نشده است.
ولی شاید برایتان جالب باشد که شرکت‌سرمایه‌گذاری ژاپنی SoftBank علاوه بر سرمایه‌گذاری روی این کسب‌وکار با ارزش قبلی، بخشی از سهام سرمایه‌گذاران پیشین و سایر سهامداران را با ارزش ۴۸ میلیارد دلار خریده است (secondary investment). بله درست دیدید، ۴۸ میلیارد دلار یعنی ۲۰ میلیارد دلار کمتر از ارزش این شرکت در سرمایه‌گذاری.
هنوز برای پیش‌بینی ارزش واقعی اوبر زود است ولی دست کم ارزش هنگام خرید بخشی از سهام آن (و نه سرمایه‌گذاری) ۴۸ میلیارد دلار بوده است. (این فرآیند هفته‌ی پیش کامل شد.)
نتیجه اینکه هنگامی که ارزش استارتاپ در یک دور سرمایه‌گذاری را می‌شنوید تعجب نکنید، ارزش واقعی آن در آینده مشخص می‌شود.
از اینکه این مقاله را مطالعه فرمودید سپاسگزاریم.
واقعیاتی در رابطه با استارتاپ‌ها در ایران (سهیل علوی موسس سفارش آنلاین غذا ریحون)
دوره مجازی رایگان ۴۰ ایده کاربردی کسب و کار اینترنتی و استارت آپ
مطالب بسیارمفید و کاربردی بود ممنون از اشتراک گذاریتون موفق باشید
خیلی خوب بود
چطور میشه پول در اورد
چطور میشه پول در اورد
من از خوندن مطلب فوق بسیار لذت بردم